Het unieke van het Nederlandse model is dat het lidmaatschap is gekoppeld aan twee verplichtingen; het bijdragen in de kosten, dat noemen we contributie, en het bijdragen in de werkzaamheden die het goed functioneren van een vereniging nu eenmaal met zich meebrengen, vrijwilligerswerk. Alleen door die combinatie functioneert het systeem op een manier dat sportbeoefening niet inkomensafhankelijk is. 

Maar misschien moet ik zeggen functioneerde, want het model piept en kraakt. Tijdens het Nationaal Sport Forum dat ik jaarlijks organiseer is de toekomst van de sportvereniging een steeds terugkerend onderwerp. Een van de sprekers tijdens het meest recente forum gaf aan dat het niet 1 voor 12 maar 1 over 12 is. Te veel verenigingen worden overeind gehouden door een te kleine club vrijwilligers, niet zelden steeds dezelfde mensen. Bij onze NHC zie je dat ook. Het zijn vaak dezelfde die de nood zien en de handen uit de mouwen steken. Daarin is NHC niet uniek. Het Kennis Centrum Sport & Bewegen doet onderzoek naar dit soort dingen. Uit hun publicaties blijkt dat heel kleine verenigingen, tot zo’n 100 leden, het erg goed doen. Bij dit soort clubs is er een groot ‘ons kent ons’ gehalte en steekt bijna iedereen de handen uit de mouwen. Aan de andere kant heb je de bovengemiddeld grote verenigingen, van 2.000 of meer leden. Over het algemeen worden die als een bedrijf geleid. De bar is verpacht, onderhoud van terreinen en gebouwen uitbesteed en er is een betaalde verenigingsmanager, soms zelfs meerdere, die het bestuur veel taken uit handen neemt. Dat moet natuurlijk wel betaald worden. Contributies zijn bij dit soort verenigingen niet zelden het dubbele of meer van wat leden van de NHC betalen. 

Heel klein en heel groot is dus niet het probleem, dat zit hem in de ca. 10.000 sportverenigingen in Nederland die het stadium van zo klein dat iedereen iets doet zijn ontgroeid tot te klein om het clubmanagement professioneel te kunnen regelen zonder de contributie aanzienlijk te verhogen. Dat het wel kan heb ik zelf gemerkt. Ik ben zowel voorzitter geweest van de NHC als van tennisvereniging de Boekhorst in Noordwijkerhout. Daarbij is mij een bijzonder mentaliteitsverschil opgevallen. Op de jaarlijkse klusdag op de NHC was het aantal klussers op de vingers van een hand te tellen. Bij een klusdag op de Boekhorst daarentegen waren er klusmanagers nodig om te voorkomen dat mensen elkaar letterlijk voor de voeten liepen. Bij de NHC is er zelfs een periode geweest dat scheidsrechters betaald werden omdat ze anders niet kwamen. Ik kon mij daar, als aanhanger van het eerdergenoemde uitgangspunt dat bijdragen in de kosten en in de werkzaamheden voorwaarden voor lidmaatschap zijn, heel boos om maken.

Vanaf maart organiseer ik samen met Maartje Fleuren, een ervaren verenigingsmanager, een opleiding Verenigingsmanager. De belangstelling ervoor is groot en dat geldt ook voor de support die wij krijgen van NOC*NSF en de Vereniging Sport en Gemeenten Ook zij zien dat het vrijwilligerstekort zo nijpend wordt dat er nog meer sportclubs gaan verdwijnen (sinds 2004 is het aantal sportverenigingen in Nederland al met meer dan 4.000 gedaald). Verenigingsmanagers, zoals de grote clubs die al hebben, worden ook voor de middelgrote verenigingen onmisbaar. Dat is op zich niet zo erg, maar het zal gaan leiden tot substantiële verhogingen van de contributie en dus een stap in de richting van de structuur van sportverenigingen zoals in bijna alle andere landen met sport als een luxeartikel voor wie het zich dat kan veroorloven. 

In het komende Nationaal Sport Forum op 15 juni staat inclusieve sport 2.0 op het programma. Hoe mindervaliden, ouderen, nieuwe Nederlanders, blinden etc. te betrekken bij de sportvereniging. Dat dit kan wordt op veel clubs als bewezen, denk maar aan de G-competities. Helaas is het bij andere clubs, waaronder de NHC, nu al roeien met een halve roeispaan. Ondenkbaar dat we dat er ook nog bij gaan doen. Of wel? Hoe mooi zou het zijn als we dat samen wel voor elkaar zouden krijgen…. Kijk trouwens eens op https://friendshipsc.nl/, de locatie van ons volgende sportforum. Zonder dubbeltje overheidsgeld door vrijwilligers en donateurs opgezet. Ik vind dat ontroerend en de initiatiefnemer Dennis Gebbink een held. 

Mede door de deuken die veel sportclubs door corona hebben opgelopen wordt het komende jaar erop of eronder. Gaat het lukken om een sportvereniging Nederlandse stijl te blijven, toegankelijk en betaalbaar voor iedereen, of wordt het commercialiseren? Ik hoop oprecht dat NHC bij de eerste categorie behoort, een club van en voor iedereen. Of dat lukt, bepaal jij… . Pak daarom vandaag nog de telefoon en bel 06 10181088 of 06 20421021 om met Natascha Bader of Ada Alkemade van het bestuur van gedachten te wisselen over wat jij kunt doen. Als velen bellen, dan is het voor ieder die meedoet echt niet zo veel werk en kunnen we met elkaar blijven zeggen: Een sportvereniging, dat ben je zelf.